Avasküler Nekroz

Avasküler nekroz nedir?


Avasküler nekroz (AVN) aynı zamanda Osteonekroz, Aseptik Nekroz, İskemik Nekroz olarak da isimlendirilir ve kan eksikliği nedeniyle kemik dokusunun ölümü anlamına gelir. Bir sebeple kemiğin kırılması ve kanın gitmemesi, alkolizm ya da yüksek doz streoid yani kortizon kullanımıyla ilişkilidir. Hastalık herkeste görülebilir ancak genelde 20-50 yaş arasında belirir. Hastalığın erken evrelerinde bir belirtisi bulunmaması genelde geç teşhisine sebep olmaktadır. Genelde üst bacak eklemlerinde (femur başı) görülse de dizler, omuzlar ve bileklerde de görülür. 


Kimlerde görülür? 





Sağlıklı insanlar genelde avasküler nekroz tehdidi altında değildir. Hastaların bir kısmı idyopatiktir yani sebebi bilinmemektedir. Temel olarak travmatik ve travmatik olmayan sebepler bulunmaktadır. Travmatik sebepler arasında u
yluk kemiği (Femur), kalça kemiği vb. çıkık ya da kırık olmasıdır ve bu kırıkları yaşamış kişiler risk altındadır. Travmatik olmayan sebepler ise çok çeşitlidir. Bunlardan en önemlileri:


  • Yoğun steroid yani kortizon kullanımı,
  • Alkolizm,
  • Organ nakli,
  • Sigara kullanımı,
  • Doğum kontrol hapları (Kontraseptifler),
  • Hiperlipidemi,
  • Gebelik,
  • Radyasyona maruz kalma,
  • Hemofili,
  • Antitrombin III eksikliği (kan pıhtısı oluşumunu engelleyen bir protein),
  • Protein C ve S eksikliği (kanın pıhtılaşmasını önlerler),
  • Caisson  ve dekompresyon hastalığı (Vurgun),
  • Gut hastalığı,
  • Cushing hastalğı ,
  • Chron ve Ülseratif kolit hastalıkları

olan kişiler risk grubundadır.

Belirtileri ve Gelişimi


Femur başında kan dolaşımı son derece hassastır. Femur başı avasküler nekrozu ile ilgili bilinmesi gereken ilk şey hastalığın çoğunlukla hem sağ hem solda iki taraflı olmasıdır. Hastalığın ilk evrelerinde çoğunlukla bir belirti bulunmaz. Hastalar, genellikle kasık bölgesinde ve bazen kalçadan bele doğru ağrı hissedebilir. İlk aşamalarda eklem hareketleri son derece düzgündür. 

Şüphesiz erken tanı hastalığın ilerlelemesi ve femur başında meydana gelebilecek çökmeyi önlemek açısından çok önemlidir. Hastalığın ilk aylarında radyolojik bulgulara rastlanmayabilir ya da sıradan tıbbi görüntüleme sistemleri ile anlaşılamayabilir. Bu durumda hastalıktan şüphelenildiğinde sintigrafi (radyoaktif bir madde enjektesiyle görüntüleme) ya da MR, femur başındaki tutulumun anlaşılmasını sağlayabilir. Aslında bildiğim sıradan röntgenlerle femur başındaki tutulumun görüntülenmesi hastalığın artık çok ileri safhalara geldiğini göstermektedir. 


Kortizon kullanımı ve Avasküler Nekroz 

Kortizon genel olarak lupus (SLE), romatoid artrit, vaskilütler, enflamatuar bağırsak hastalıkları gibi çeşitli hastalıklarda tedavi araçlarından biridir. Çalışmalar gereğinden fazla ve uzun dönem, ağız yoluyla alınan kortizonun ve kortizon iğnesinin avasküler nekroza sebep olabildiğini göstermektedir. Bu sebeple var olan rahatsızlığınız için alanında uzman doktorunuzun uyarılarına uyunuz. 

Kortizon'un nasıl avasküler nekroza sebep olduğu ise hala bir tartışma konusu. Genel kanı kortizon kullanımının vücudun "lipid" adı verilen yağ maddelerinin yıkımı mekanizmasını önlediği yönündedir. Bu maddelerin yıkılamaması damarlarda tıkanmaya ve daralmaya yol açıyor. Bunun sonucunda kemiklere yeterli kan aktarılamıyor. Yapılan çalışmalardan bazıları, femur başı avasküler nekrozunun diğer sebeplere oranla sebebinin büyük olasılıkla kortizon kullanımı olduğu ortaya çıkarılmıştır.

Tedavisi 

Anlaşılması oldukça zor olan femur başı avasküler nekrozunun tedavisinde ilk aşama vücudun anatomik yapısını korumaktır. Teşhisinin güç olması genelde erken dönem tedavilerini geciktirmektedir. Çökmenin olmadığı hastalarda hastanın takibi ve ilaç tedavisi öngörülmektedir. Çökmenin olduğu durumlarda ise çökmenin durumuna bağlı olarak damarlı kemik grefti veya osteotomi yapılabilir. Çökmenin daha fazla olması durumunda femoral yüzey değiştirme işlemi yapılabilir. Daha ileri seviyelerde protez uygulanabilir. 

Devam eden araştırmalar

Avasküler nekroz hakkında bilimsel çalışmaların yoğunlaştığı alanlar şu şekildedir:

  • Risk faktörlerinin ortaya konulması,
  • Kortizona karşı vücutta meydana gelen reaksiyonların daha iyi anlaşılması,
  • Hastalığa erken tanı konulabilmesi için yeni yolların keşfedilmesi,
  • Ameliyat olmaksızın yeni tedavi yollarının geliştirilmesi,
  • Rejenerasyon için yeniden doku üretilmes,i
  • Kalça değiştirme tekniklerinin hastanın yaşamına tamamen normal devam edebilmesi için geliştirmelerdir.



Kaynaklar:
Femur başının avasküler nekrozu: Tanı ve tedavisi
Avascular necrosis of the femoral head: diagnosis and treatment
Hakan Özdemir, Murat Baloğlu, TOTBİD Dergisi 2010;9(1):41-51

http://www.niams.nih.gov/Health_Info/osteonecrosis/default.asp


Yorumlar

  1. Ben başka bir sebepten 1 ay yoğun kortizon tedavisi görmüştüm, bir sene sonra kasık ağrılarım şiddetlendi, bu aşamadan sonra 3 ay içerisinde teşhisim konuldu. Ağrınız varsa mutlaka bundan şüphelenin ve doktorunuza söyleyin. İnsanları aydınlattığınız için teşekkürler

    YanıtlaSil

Yorum Gönder