Lupus ve Kahve

Kaçımızın güne başlamak için bir fincan kahveye ihtiyacı var? Peki lupus ile yaşarken kahve tüketmek ne derece doğru? Dünyada da bu sorular sıklıkla soruluyor.  Bu yazıda kahve ve lupus üzerindeki etkisi hakkında bir araştırmayı okuyacaksınız.

Çoğumuz kahve içiyoruz. Küresel olarak, yılda 400 milyon fincan tüketiyoruz! Birçoğumuzun hayatında kahve bir vazgeçilmez haline geldi. Biz Lupus hastaları da bu trendle doğru orantılı hareket ediyor ve sıklıkla kahve tüketiyoruz. Öte yandan sağlığımıza zarar verir mi endişesini de fazlasıyla yaşıyoruz.

Onlarca çeşidi olan kahvenin ticari olarak en yaygın kullanılanı Coffea Arabica'dır. Avusturalya'dan Etiyopya'ya milyarlarca insanın her gün tükettiği kahve, kahve ağaçlarının üzerinde bulunan kiraz benzeri meyvenin çekirdeklerinden üretilmektedir. Kahve çekirdeğinin içerdiği maddeleri üç gruba ayırmak mümkündür. Bunlar:

Antioksidanlar: Kahve, serbest radikalleri temizleyen ve yok eden, doku ve hücreleri hasardan koruyan güçlü antioksidanlar içerir. Bu serbest radikaller vücudumuza çoğu zaman kirli hava, X ışınları, sigara dumanı gibi yollarlarla girmektedir. 

Anti-mutajenler: Kahvede yer alan bazı maddeler kanser riskini azaltabilmektedir.

Yağ molekülleri: Bu moleküller, kötü kolesterol seviyelerini artırabilen, damarların ve arterlerin duvarlarında plak birikmesine neden olan ve potansiyel olarak kardiyovasküler hastalığa katkıda bulunan yağlardan oluşmaktadır.

Tabii ki kahve ayrıca kafein içerir. Kafein, kendimizi enerjik ve odaklanmış hissetmemizi sağlayarak merkezi sinir sistemini uyarır. Ayrıca solunum yollarını açarak solunum sistemini ve kalp atış hızını artırarak kardiyovasküler sistemi uyarabilir. Ölçülü tüketildiğinde kafein, kilo vermeyi teşvik edebilir ve bilişsel işlevi ve uyanıklığı destekleyebilir.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) gün içerisinde 400 mg'ye kadar kafein tüketmenin güvenli olduğunu bildirmektedir. 

Peki hangi kahvede ne kadar kafein var? Ne tür kahve tüketmeliyim? 

Bir kere, Lupus veya herhangi bir hastalığınız olsun ya da hiçbir hastalığı olmayan  sağlıklı biri olun; granül kahveyi (instant coffee) asla tüketmemelisiniz. "Granül kahvede ne ola ki?" dediğinizi duyuyorum. Sıcak suya direkt olarak eklenip çözülebilen kahve türüdür. Granül kahveler toksik etkisi bulunan Akrilamid içeriyor. Bunun yanı sıra insanlar granül kahveleri, glukoz şurubu, palm yağı ve çeşitli sağlığa zararlı madde içeren sözde "süt tozu" olan tozla tüketmektedir.

Peki nasıl kahveleri tüketmek daha uygun?

Filtre kahveler ve Türk kahvesini tercih etmek en doğrusu. Ortalama olarak, bir fincan kahve 95-200 mg arasında kafein içerir. Fincan büyüklüğü, pişirme ve demleme şekli, kahvenin türü ve miktarı aldığımız kafeini değiştirmektedir. Öte yandan, ince çekilmiş Arabica çekirdeklerinin suda birkaç taşım kaynatılarak hazırlanılan Türk kahvesinin, telvesinin tüketilmemesinden dolayı alınan kafeini düşürdüğü görüşü savunulmaktadır. Belirtmeden geçemeyeceğim ben de tam bir Türk kahvesi tutkunuyum. Çeşitli kaynaklarda bir fincan türk kahvesinin 40-60mg  kafein içerdiği aktarılıyor. Aşağıda Mehmet Efendi'nin web sitesinden almış olduğum tabloda çeşitli kahveler için içerdiği kafein miktarları bulunuyor. Tabloya göre ben 6x65ml kahve tükettiğimi ve yaklaşık 360mg kafein aldığımı hesaplıyorum.

	Porsiyon	Kafein Miktarı
Türk Kahvesi	65 ml (bir fincan)	60 mg
Espresso Kahve	60 ml (bir fincan)	100 mg
Filtre Kahve	150 ml (bir fincan)	115–175 mg
Hazır Kahve	150 ml (bir fincan)	65–100 mg
Çay	150 ml (bir fincan)	70 mg

Gelelim Lupus hastalarının kahve tüketimine...

Son birkaç yılda kahve üzerinde araştırmalar giderek çeşitleniyor. Bu araştırmalardaki bulguları genele indirgediğimizde kafeinin anti-enflamatuar proteinlerin salınımını artırabildiğini ortaya konulmaktadır. Bununla beraber, T hücresi, B hücresi ve antikor üretimini baskıladığı bazı çalışmalarda raporlanmaktadır. 

Lupus hastalarında yapılan bir araştırmada günlük kafein alımı 154 mg-377 mg/gün arasında olan kişilerin hematolojik belirtilerinin, lupus nefriti ve nöropsikiyatrik tutulum riskinin azaldığı keşfedilmiştir.

Bununla birlikte, herkesin kahveye karşı farklı tepki verdiğini göz önünde bulundurmak önemlidir. Hem kahve hem de kafein mide rahatsızlığına yol açabilmektedir. Küçük miktarlarda bile kafein kan basıncını yükseltir ve düzensiz kalp atışına neden olabilir.  Ayrıca, kasları ve kemikleri zayıflatabilen kalsiyumu absorbe etme kabiliyetine müdahale ederek osteoporoz gelişimine sebep olabilir.

Kafein ayrıca uyku kalitenizi de olumsuz etkileyebilir. Bu, lupus için yorgunlukla savaşmak ve semptomları yönetmek açısından zorlayıcı olabilmektedir. Bununla beraber lupus hastalarının çoğu, kahveden olumsuz etkilenebilecek başka ciddi sağlık sorunları da halihazırda yaşamaktadır. 

Sonuç olarak;

Kahve sadece sinir sistemini uyarmakla kalmaz, aynı zamanda aşırıya kaçmadan tüketildiğinde bazı sağlığa faydalı yönleri de bulunmaktadır. Lupus hastalarında kahvenin koruyuculuğuyla ilgili daha fazla çalışma yapılması gereklidir.  

Son söz olarak lupus hastası olun ya da olmayın granül kahveden uzak durun. Eğer kortizon kullanan bir hastaysanız fazla kahve tüketiminin kemik erimesini hızlandırabileceğini aklınızdan çıkarmayın. Sağlık durumunuzu bir bütün şeklinde değerlendirerek ne kadar kahve tüketmeniz gerektiğini doktorunuza danışın. 

Kaynaklar:

Caffeine content for coffee, tea, soda and more. (2020). Mayo Clinic.  https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/caffeine/art-20049372

Orefice, V., eccarelli, F., Barbati, C., Lucchetti, R., Olivieri, G., Cipriano, E., Natalucci, F., Perricone, C., Spinelli, F., Alessandri, C., Valesini, G., & Conti, F. (2020). Caffeine intake influences disease activity and clinical phenotype in systemic lupus erythematosus. Lupus, 0 (0), 1-8. Doi: 10.1177/0961203320941920. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0961203320941920

Sharif, K., Watad, A., Bragazzi, N., Adawi, M., Amital, H., & Shoenfeld, Y. (2017). Coffee and autoimmunity: More than a mere hot beverage! Autoimmunity Reviews, 16, 712-721. doi: 10.1016/j.autrev.2017.05.007. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1568997217301271

*Buradaki tüm yazılar bilimsel geçerliliği olan kaynaklardan araştırılarak elde edilmiştir ve mülkiyeti Severek Yaşa'ya aittir. Bu görsellerden veya yazılardan birini kullanmayı düşünüyorsanız, yazılı izin için severekyasayin@gmail.com adresinden bize ulaşın. 

*Severek Yaşa tarafından yayınlanan tüm yazılar bilgilendirme amaçlıdır ve bir tıp uzmanının tavsiyesi değildir, bir rehber olarak tamamlayıcı bilgi niteliğindedir. Severek Yaşa'daki yazılar tıbbi tedavi niteliğinde değildir. Biz her zaman en iyi yönlendirici olarak doktorunuzu gösteririz.