Lupus ve Covid-19 Aşısı

Lupus ve diğer otoimmün hastalıkları olan kişilerin Covid-19 aşıları ile ilgili bazı konuları bu yazımızda soru cevap halinde ele alıyoruz. Keyifli okumalar.

Kaç tür Covid-19 aşısı bulunuyor?

Yeni nesil messenger-RNA (m-RNA) ve eski usül etkisizleştirilmiş virüsten üretilen aşılar olarak genel bir gruplandırma yapılabilir. Medyadan da sıklıkla duyduğunuz bu bilgilerin arasında m-RNA aşılarının çok soğuk ortamda saklanmasının gerekli olduğu biliniyor. Öte yadan 20 Mart 2021 tarihli bir açıklamayla m-RNA aşılarının da iki hafta kadar bir süre sıradan buzdolabında saklanabileceği bilgisi basında yayınlandı. 

Aşı olursam Covid-19 olur muyum?

Hayır aşı ile Covid-19 olmanız mümkün değildir. Mevcut olan aşılardan tam verim almak için iki doz olarak tam gününde yapılması gerekmektedir.

Aşının yan etkileri nelerdir?

Klinik çalışmalardaki aşılanmış kişilerden Covid-19 aşılarını olduktan sonra ciddi yan etkiler raporlanmamıştır. Aşı bölgesinde hafif ağrı, bazı kişilerde hafif ateş ve yorgunluk görülmektedir. Bunun nedeni, bağışıklık sisteminin aşıya verdiği tepkidir ve bu gayet doğal bir süreçtir. Pfizer aşısı üç hafta arayla iki dozda ve Moderna aşısı bir ay arayla iki doz halinde uygulanmaktadır. Ülkemizde daha sık uygulanan Sinovac'ın aşısında da benzer yan etkiler raporlanmıştır. Bununla beraber aşılanan SLE hastalarının ya da diğer kronik hastalığı bulunan kişilerin sağlık durumlarındaki değişimleri kısa zamanda doktorlarıyla paylaşmaları önerilmektedir. 

Bir sürü ilaç içiyorum. İlaçlar aşıyla etkileşime girer mi?

Genel olarak, lupus ilaçları aşının çalışma şeklini etkilemeyecektir. Ancak, özellikle güçlü bağışıklık baskılayıcı ilaçlar alanlar için (bkz Imuran, bkz Cellcept), aşıdan mümkün olan en yüksek faydayı elde edebilmek adına hastanın takibini gerçekleştiren doktorların kişiye özel talimatları olabilir. Aşının tedavi planınıza nasıl uyduğunu lütfen doktorunuza danışın.

Lupus ya da başka otoimmün hastalığı olanlar aşının klinik çalışmalarında yer aldı mı?

Sorunun diğer hali deneme aşamalarında SLE hastaları yer aldı mı? Bunun cevabına genel olarak hayır diyebiliriz. Bu konuda net bir yargıya varmak mümkün olmamakla beraber kronik hastalığı bulunan kişilerin aşıların faz çalışmalarına katılmadığı söylenebilir. Öte yandan deneme aşamalarında yer almamaları SLE, FMF ya da başka bir kronik hastalığı bulunan kişilerin aşı olmasının güvensiz olduğu anlamı taşımamaktadır. 

CDC'ye (Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi) göre m-RNA aşılarının lupus veya başka bir otoimmün hastalığı olan bir kişi için alevlenmeye neden olacağını düşünmek için hiçbir neden bulunmamaktadır. Sinovac ve Johnson & Johnson gibi eski usül aşılar ile ilgili henüz bu tür bir bilgilendirme yapılmamıştır. 

Bütün aşıların ortak yanı Covid19'dan korumak üzere herhangi bir yan etki göstermeden anitkor oluşturmaktadır. Bu yüzden kronik hastalığı bulunan kişilerin de aşılanması hastalıktan korunmak adına gereklidir.

Lupuslu ya da başka bir kronik hastalığı bulunan bir hamileyim. Aşı olmalı mıyım?

Hamile veya emziren kadınlar için üzerinde çalışılan mevcut Covid-19 aşılarının hiçbirinin güvenliği ve etkinliği hakkında henüz herhangi bir veri yoktur. Bununla birlikte, aşıların genel güvenliği ve Covid-19'un bilinen riskleri nedeniyle CDC, hamile kadınların başka bir yüksek öncelikli grupta iseler aşılanlamalarını önermektedir. Hamileyseniz ve lupusunuz varsa, lütfen doktorunuzla Covid-19 aşısının olası riskleri ve faydaları hakkında konuşun. Ülkemizde şu an için hamilelere aşılama yapılmamaktadır.

Ne zaman aşı olabilirim?

Ülkemizde Sağlık Bakanlığı'nın oluşturduğu öncelik sırasında kronik hastalığı bulunanlar oldukça alt sıralarda bulunmaktadır. Bu durumun muhtemel nedenini Sinovac aşısıyla ilgili kronik hastalara yönelik herhangi bir raporun yayınlanmamış olmasıdır. Diğer taraftan yaş ya da görev vb. durumundan dolayı daha öncelikli gruplarda yer alan kronik hastalığı bulunan kişilere aşılama yapılmaya devam edilmektedir.

Aşı olursam maske takmayı ve tedbirleri bırakabilir miyim?

Sorunun cevabı uzatmadan çok net olarak Hayır. Tedbirler salgın bitene kadar sürmelidir. Aşı olmanız hasta olmayacağınızı ya da bulaştırıcı olmayacağınızı garanti etmiyor.  

Hangi aşı SLE hastaları için tercih edilmeli?

Farketmez. Bize sıra geldiğinde Sağlık Bakanlığı'nın onayladığı hangi aşı varsa onu yaptırmalıyız. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ilk aşı hangi firmaya aitse ikincisinin de aynısı olması gerekmektedir. Örneğin, ilk doz Pfizer-BionTech ise ikinci doz da Pfizer-Biontech olmalıdır.

Siz aşı olacak mısınız?

Doktorumun da onayladığını belirterek elbette ben de aşı olacağım. Aynı yıl içerisinde Sinovac'a ait grip aşısını da olduğumu ve herhangi bir yan etki yaşamadığımı eklemek istiyorum. İzlemlediğim bir diğer konu ise bizim gibi kronik hastalığı bulunan kişilerin Covid-19 olma korkusunun kendi hastalığıyla beraber daha kötü seyredebileceği endişesidir. Bu endişeyle de beraber tamamen evlere kapalı kalan kronik hastalarda başta depresyon ve D vitamini eksikliği olmak üzere çeşitli sağlık problemleri baş göstermektedir. Baharın gelişiyle birlikte yeni hobiler edinilebilir, düzenli egzersiz ve yürüyüşlerle ruhen kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz. İlk fırsatta da D vitamini durumunuzu kontrol ettirebilirsiniz. Sözün özü kendi hekiminizle de durumunuzu değerlendirerek sıranız geldiğinde aşı olmanız gerekmektedir.

*Buradaki tüm yazılar bilimsel geçerliliği olan kaynaklardan araştırılarak elde edilmiştir ve mülkiyeti Severek Yaşa'ya aittir. Bu görsellerden veya yazılardan birini kullanmayı düşünüyorsanız, yazılı izin için severekyasayin@gmail.com adresinden bize ulaşın. 

*Severek Yaşa tarafından yayınlanan tüm yazılar bilgilendirme amaçlıdır ve bir tıp uzmanının tavsiyesi değildir, bir rehber olarak tamamlayıcı bilgi niteliğindedir. Severek Yaşa'daki yazılar tıbbi tedavi niteliğinde değildir. Biz her zaman en iyi yönlendirici olarak doktorunuzu gösteririz.

Bu yazıyı sevdiniz mi? Neden dostlarınızla paylaşmıyorsunuz? Bir yorumla fikirlerinizi lütfen bizimle paylaşın