Lupus ve Fotosensitivite



Fotosensitivite nedir?


Fotosensitivite; güneş ışığı ve floresan ışığı gibi diğer kapalı ışık kaynaklarından gelen ultraviyole (UV) ışınlarına karşı duyarlılığı tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Fotosensitivite, hem kutanöz (deri ile ilgili olan) lupus hem sistemik lupus hastası kişilerde cilt döküntüleri, ateş, halsizlik, ekrem ağrısı ve diğer farklı belirtilere neden olabilir. UV ışınları 10.00-16.00 saatleri arasında, karlı havada ve su çevresinde yoğundur. UV ışınlarına aşırı maruz kalma diskoid lupus (DLE) ve sistemik lupus (SLE) hastaları için hastalık aktivitesini (alevlenme) tetikleyen ortak bir faktördür.

  • Güneşi düşmanınız gibi hissediyor musunuz?
  • Ilık ve güneşli aylarda ya da Güneş'e maruz kalma süreniz arttığında hastalığınızın alevlendiği oldu mu?
  • Güneşe maruz kaldıktan sonra cildinizde döküntüler veya tahriş oluyor mu?
  • Floresan ışıklarına karşı duyarlı mısınız?
  • Lupus teşhisi aldınız mı?
Eğer bu sorulardan herhangi birine "EVET" cevabı verdiyseniz, büyük olasılıkla ışığa duyarlısınız (fotosensitifsiniz).


Fotosensitif olmak ne anlama geliyor?

Fotosensitivite; Amerikan Romatoloji Koleji tarafından "hasta hikayeleri ve fiziksel gözleme göre güneş ışığına karşı sıradan olmayan reaksiyonla deride oluşan kızarıklık" olarak tanımlanır.  

Fotosensitivite Lupus'ta ne kadar yaygındır?







İstatistikler, Lupus hastalarının yarısından fazlasının ışığa duyarlı olduğunu göstermektedir. Daha açıklayıcı olursak; kutanöz (ciltle ilgili) lupus hastalarında fotosensitivite dle hastalarının %50 sini etkiler ve bu pay tüm lupus hastalarına oranlandığında %70-90 dır. UV (ultraviyole) ışınlarına maruz kaldıktan sonra SLE olanların %57-73'ünde, lupus semptonlarında şiddetle artış meydana gelmiştir. Bu duruma hem doğal hem de yapay aydınlatma ( floresan ampuller, spotlar) neden olmaktadır. 

Fotosensitifseniz nasıl anlarsınız?


Fotosensitiviteyi şunlar teyit edebilir: 



  • Burun ve yanaklarda güneşe maruz kaldıktan sonra döküntüler gelişebilir. Bu diğer lupus hastalarında da görülen kelebek döküntü (malar raş) olarak bilinir. Döküntülerle ilgili daha fazla bilgi için tıklayın.

  • Güneşe maruz kalma aslında; ateş, eklem ağrısı ve daha ciddi organ iltihabına neden olarak bir lupus alevlenmesine neden olabilir. Bu tarz reaksiyonlar lupus hastalarının Güneş ışınlarına karşı dikkatli olmasını gerektiriyor. 
  • Güneşte ve floresan ışıklarına maruz kaldığınızda gözlerinizde hassasiyet oluşabilir ve başınızda sersemlik hissi oluşabilir.

  • Fotosensitivite fotoğraf testleri ile teyit edilebilir. Cildin küçük alanları çeşitli kaynaklardan yayılan yapay ışıklara maruz bırakılır, eğer cilt döküntüleri artıyor ve beklenenden daha kolay güneş yanığı oluyorsa bunda yapay ışıkların payı vardır.
Tabii ki, tüm lupus belirtilerinin, şiddeti ve sıklığı lupus hastası her birey için farklıdır. Bazı Lupus hastalarının ışığa duyarlılığı hiç olmayabilir, bazılarının ise çok şiddetli olabilir.  Kendi vücudunuzun UV ışınlarına nasıl tepki vereceğine dikkat edin. Biz notlar alıp sonuçlarını tartışmanız için teşvik ediyoruz.

Lupus ve Fotosensitivite: Kendimi korumak için ne yapabilirim?


Hava güzel ve haftasonu geldi, dışarısı bizi ona gitmeye çağırıyor ( yeteri kadar iyi hissettiğimizde). Haklı mıyız? Yaz ayları veya güneşli aylar; barbeküler, sahil gezileri, piknikler, yürüyüşler, bisiklet sürmek, bahçenizde uzanmanız, bahçeyle ilgilenme vb. anlamına gelir. Arkadaşlarımız ve ailemizle eğlenceli şeyler yapmak, zaman harcamak istiyoruz ve kendimizi bunların dışında bırakıyoruz ama fotosensitif olmak açık hava etkinlikleri katılmak için bizi kararımızı yeniden düşünmeye sevk edebilir. Fotosensitif olup bir yıl boyunca güneşli iklimde yaşayanlar için fotosensivite, 365 gün boyunca bir dilemma. Peki bunlar bu aktiviteleri yaşayamayacağımız anlamına mı geliyor? Tabii ki hayır. Güneşe karşı uyanık olmanın yolları vardır. 

"Güneşe karşı uyanık olmak"


  • Genelde Lupus hastalarında güneş yanıkları çok tehlikeli olduğu için çalışmalar UVB'den korunmaya yöneliktir. Ancak Daha yeni çalışmalar Lupus'u kötüleştiren UVA'dan korunmadan taraftır. Her iki görüşü dikkate aldığımızda genel öneri hem UVA hem UVB filtreli güneş koruyucu kullanılmasıdır. Fotosensitif olun ya da olmayın gerçekler ortada. Araştırmalara göre UV ışınları, cilt yanıklarına, cilt kanserine yol açabilir hatta ölümcül olabilir. UV ışınları kırışıklara ve erken yaşlanmaya neden olur. Lupus hastalarında deri döküntüleri ve alevlenlenmelere sebep olur.

  • En iyi kural 10:00-16:00 arası  öğle güneşinden kaçınmaktır. Gün kapalı olsa bile bu güçlü UV ışınları, tüm bulutlar tarafından filtre edilmez.

  • UVA ve UVB ışınlarından koruyucu en az 50 SPF ( güneş koruma faktörü) krem ve güneşten korunacak kıyafetler tercih edilmelidir. (Koyu renkli giysiler ışığı yansıtmazlar. Bu yüzden açık renkli kıyafetler tercih etmek doğru olacaktır).

  • 20 dakika dışarıda duran ve Lupus hastası olmayan kişiler de güneş koruyucu krem kullanmalıdırlar. Lupus hastaları ise daha dikkatli olmalıdırlar ve güneş koruyucu kremi bolca sürmelidirler.

  • Güneş kremini cömertçe uygulayın. 20-30 gr arasında güneş koruyucu bütün vücudunuza kalkan oluşturmanıza yeterlidir.

  • Ter, su, temas ve giysiler uyguladığınız güneş koruyucu kremin etkisini azaltabilir. Yüz dışında güneş ışığına maruz kalan diğer bölgelere (boyun, ense sırt ve kulaklar) güneş koruyucu krem uygulamayı ve kremi sık sık tazelemeyi unutmayın.

  • Cildin açıkta kalan yerlerini kapatacak giysiler giyebilirsiniz (Bol ve hafif gömlekler ve şal, bol ve ince pantolonlar vs). Fotosensetifler, geniş kenarlı şapkalara sahip olmadırlar.
  • Evinizdeki floresan lambaları (yeni nesil tasarruflu lambalar da dahil) değiştirin. Çünkü dediğimiz gibi bu tip aydınlatmaların UVA yaydığı kesin. Eskiden kullanılan ampuller zararlı ışınlar yaymazlar. Bu tip lambaların gün ışığı türünü tercih edin.



Bu bilgilerin  fotosensitivite ve lupus için size bir rehber olacağını umut ediyoruz. Sıcak yaz aylarının tadını çıkarmak hala mümkün, ancak fotosensitif iseniz, güneşe karşı uyanık olmak gerekir! Gerçek şu ki, sadece lupus hastaları değil, diğer herkes de güneş altındayken güvenli yaşamayı öğrenebilir.

Lütfen bu bloğu paylaşın ve diğer insanlara güneşe karşı uyanık olmasını hatırlatmak için yardım edin!


kaynaklar: www.webmd.com, www.lupus-support.org.uk, www.mollysfund.org

*Buradaki tüm yazılar bilimsel geçerliliği olan kaynaklardan araştırılarak elde edilmiştir ve mülkiyeti Severek Yaşa'ya aittir. Bu görsellerden veya yazılardan birini kullanmayı düşünüyorsanız, yazılı izin için severekyasayin@gmail.com adresinden bize ulaşın. 
*Severek Yaşa tarafından yayınlanan tüm yazılar bilgilendirme amaçlıdır ve bir tıp uzmanının tavsiyesi değildir, bir rehber olarak tamamlayıcı bilgi niteliğindedir. Severek Yaşa'daki yazılar tıbbi tedavi niteliğinde değildir. Biz her zaman en iyi yönlendirici olarak doktorunuzu gösteririz.

Bu yazıyı sevdiniz mi? Neden dostlarınızla paylaşmıyorsunuz? Bir yorumla fikirlerinizi lütfen bizimle paylaşın. 

Yorumlar